یکی از مسائل مهم، در امر تحقیق، نشاط و شادابی محقق در کار خود است. محقق توانا و موفق کسی است که با شوق و ذوق و نشاط در پی حل مسئله خود باشد و هرگز خستگی و کسالت به خود راه ندهد. به تعبیر شهید مطهری: « انسان باید به کارش عشق داشته باشد … آن وقت است که شاهکارها به وجود می آورد که شاهکار ساخته عشق است، نه پول و درآمد. با پول می شود کار ایجاد کرد، ولی با پول نمی شود شاهکار ایجاد کرد»

نشاط در تحقیق، یعنی زندگی کردن و محبت ورزی با مسئله مورد نظر، و معلوم است که انسان هرگز از زندگی و همراهی با دوست خود، احساس خستگی و کسالت و سستی نمی کند.

علم دریایی است بی حد و کنار           طالب علم است غواص بحار

گر هزاران سال باشد عمر او              او نگردد سیر خود، از جستجو

«دانشجویان به شوخی از استاد خود می پرسند که در کار علم چگونه می توانند به مقام بزرگانی چون پاولوف رسند. استاد، به جد پاسخ می دهد: بامداد در آغوش مسئله خود از خواب بیدار شوید، با مسئله خود صبحانه بخورید، با آن به آزمایشگاه بشتابید، به هنگام ناهار خوردن همراه آن باشید، پس از ناهار آن را نزد خود نگه دارید، با آن به بستر بروید، و آن را به خواب ببینید.»

یکی از عوامل بی انگیزگی و سستی در تحقیق این است که اهمیت کار برای محقق روشن نشده است. کسی که دست به تحقیقی می زند و پس از مدتی دچار کسالت و سستی می شود، به این معناست که یا علاقه درونی و واقعی به آن موضوع نداشته و صرفا به خاطر درآمد یا شهرت یا مسائل دیگری دست به آن تحقیق زده است و یا اینکه هدف تحقیق خود و اهمیت آن را از ابتدا به درستی نشناخته است. همچنین عدم توجه محقق به توانایی ها، امکانات و محدودیت های خود ممکن است پس از مدتی به یاس و ناامیدی و احساس سرخوردگی بینجامد. بنابراین کسی که می خواهد دست به تحقیقی بزند پیش از هر چیز باید به توانایی های خود توجه کند، آنها را بشناسد و با توجه به آنها حرکت کند تا با نشاط و شادابی لازم، تحقیق خود را به انجام رساند.

 ای تلاش گران وادی دانایی! شیرینی دانش و حلاوت پژوهش گوارایتان باد.

 درود بر روح خستگی ناپذیر و تاریکی ستیز شما پژوهشگران.

 نسیم پژوهش جانفزای روح شما پژوهشگران.

•