جلوه ها ومظاهرنقش اساسی امام جعفرصادق علیه السلام درتاریخ تشیع وشرایط سیاسی واجتماعی عصرامام،دلایل نامگذاری مذهب شیعه محمدی به شیعه جعفری است. بازشناسی وواکاوی تاریخ زندگانی امام جعفرصادق علیه السلام وبررسی احادیث امام صادق علیه السلام درارتباط با شیعه وآگاهی ازویژگی های امام وابعاد اجتماعی عصرامامت آن حضرت،وجایگاه عظیم ومنزلت الهی امام، فلسفه این نام راآشکارمی نماید.
عمر طولانی
امام جعفرصادق علیه السلام بزرگ ترین معصوم ازچهارده معصوم علیهم السلام اند وازاین رو«شیخ الائمه» نامیده شده اند.این عمرطولانی،زمینه رابرای ایفای نقش بیشتر فراهم نمود چون سنّ زیادتر برای امامان که سراسر تلاش وکوشش اند،آثاراجتماعی وفرهنگی فراوانی دارد.

شرایط سیاسی اجتماعی عصرامام صادق علیه السلام
درعصرامامت امام صادق علیه السلام انتقال قدرت ازبنی امیه به بنی عباس روی داد.جامعه اسلامی باتغییروتحولات سیاسی فراوانی مواجه گردید ودوران بی ثباتی سیاسی وبروزفتنه ها وآشوب ها بود.عصرسقوط امویان وفروپاشی حکومت بنی امیه وظهورعباسیان،بامناقشات سیاسی فراوان ودرگیری ها وکشمکش های درونی زیادی همراه شد.
این شرایط استثنایی وبی نظیر زمینه مناسبی رابرای اقدامات وتلاش های فکری فرهنگی وعلمی امام صادق علیه السلام باحداکثربهره برداری ازاین فرصت طلایی،اسلام ناب محمدی صلی الله علیه وآله وسلم ومعارف وحقایق دین اسلام وسنّت های الهی رسول خدا رابرای شیفتگان فرهنگ اسلامی تبیین نمودن واسلام شیعی تقویت وگسترش یافت.

داشتن شاگردان زیاد
درعصرامام صادق علیه السلام نهضت بزرگ علمی شیعی شکل گرفت. اصحاب حوزه درسی امام زیادشدند وشاگردان ودانشجویان نخبه وبااستعداد فراوانی دردانشگاه علوم شیعی امام صادق علیه السلام تربیت شدند،به گونه ای که هیچ یک ازامامان علیهم السلام این تعداد شاگردنداشته اند.اسامی افرادی که دردانشگاه امام صادق علیه السلام درمدینه تحصیل کرده اند درکتب رجالی قدما ومعاصران آمده است
داشتن بیشترین حدیث
دربین امامان شیعه،بیشترین حدیث وروایت ازامام جعفرصادق علیه السلام نقل شده است. این ویژگی انحصاری امام ششم که حدیث ایشان بیش ازسایرامامان علیهم السلام درکتب حدیثی شیعه وجوددارد وارهمین احادیث عقاید،اخلاق وفقه شیعه تدوین گردیده است ،یکی ازعوامل انتساب مذهب شیعه به امام جعفرصادق علیه السلام می باشد.

ویژگی های انحصاری شخصیت الهی امام جعفرصادق علیه السلام وشرایط زمانی ومکانی حیات وامامت آن حضرت زمینه رابرای نقش انحصاری امام دراحیاء،تثبیت ،پایداری وپیشرفت مذهب شیعه محمدی صلی الله علیه وآله وسلم فراهم نمود وبنابراین امام جعفرصادق علیه السلام بیش ازسایرامامان علیهم السلام دراستحکام واستواری زیربنا وپایه های مذهب شیعه نقش داشته اند.این امتیازات امام جعفرصادق علیه السلام ،شیعیان راواداشت که برای احترام وستایش وسپاسگذاری از امام جعفرصادق علیه السلام مذهب شیعه رامذهب جعفری بنامند.
برگرفته از مقاله دکتر محمد رضا جواهری